Yad Vashem ('hand/gedenkteken en naam') staat in Jeruzalem, Israël, en is het officiële monument van Israël voor het herdenken van de Joodse slachtoffers van de holocaust. Het monument bestaat uit een herdenkingsruimte, een historisch museum, een kunstgalerij, een "Hal van de Namen", een archief, een bibliotheek, het "Dal van de verwoeste gemeenschappen" en een park gewijd aan de "Rechtvaardigen onder de Volkeren", niet-Joden die tijdens de vervolging Joden hebben gered.
In het park bevinden zich onder meer een gedenkmuur, de Heldenzuil, en verschillende kleinere monumenten ter herdenking van individuen of gemeenschappen die zich bijzonder hebben onderscheiden waaronder het Drentse dorp Nieuwlande. Yad Vashem herbergt ook informatie over de Zweedse diplomaat Raoul Wallenberg, Oskar Schindler en Sempo Sugihara.
In de Joodse religie is het van belang dat het lichaam na de dood begraven wordt, en dat het graf ongeschonden blijft. Van vele holocaustslachtoffers zijn geen stoffelijke resten overgebleven. Daarom is de "Hal van de Namen" bedoeld om niet alleen te laten zien welke personen zijn omgebracht, maar ook in de plaats te komen van een graf.
In de archieven is de geschiedenis van de Holocaust (sjoa) opgeslagen. Tienduizenden persoonlijke getuigenissen zijn op video gezet of op schrift gesteld; er worden enorme hoeveelheden fotomateriaal en duizenden filmtitels in vele talen bewaard. Verder herbergt het archief miljoenen pagina's nooit gepubliceerde documenten, van de nazi's, van individuele Joden en Joodse instellingen, bezittingen, processen, gedeporteerden en overlevenden. Het meeste van al dit materiaal kan door bezoekers worden bekeken.
De instelling Yad Vashem werkt ook aan een historisch/geografische encyclopedie, de Pinkasei Hakehillot, van alle ca. 5000 Joodse gemeenschappen in Europa en Noord-Afrika die in de nazitijd geheel of gedeeltelijk zijn weggevaagd.
Geschiedenis van het instituut[]
Yad Vashem is opgericht in 1953, op grond van een wet die door de Knesset, het Israëlische parlement, is aangenomen.
In 2005 is het Yad Vashem uitgebreid tot 4 keer de originele grootte. Dit gebeurde na een tienjarige plan- en uitvoertijd, 60 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog. De uitbreiding is gebouwd door de architect Moshe Safdie. De opening, op 15 maart 2005, werd bijgewoond door vele staatshoofden en regeringsleiders uit de hele wereld.
De enige internationale leider die bij de opening het woord voerde was VN-topman Kofi Annan. Hij hield de vijftienhonderd genodigden voor dat 'een VN die niet in de voorhoede vecht tegen antisemitisme en andere vormen van racisme, haar geschiedenis ontkent'. "Die verplichting verbindt ons met het joodse volk en met de staat Israël," zei Annan.
Nederland en België in Yad Vashem[]
Inmiddels (2007) hebben 4.863 Nederlanders en 1.476 Belgen een onderscheiding gekregen van Yad Vashem, als "Rechtvaardige onder de Volkeren", omdat zij één of meer joden tijdens de Tweede Wereldoorlog van deportatie door de Duitsers hebben gered, bijvoorbeeld door hen bij hen thuis te laten onderduiken.