Tribunus

Het Romeinse leger
..Romeins leger Het Romeinse leger Romeinse leger/Koninkrijk Romeins leger/Republiek Romeinse leger/Keizerrijk Legeronderdelen Legioen Cohort Manipel Centurie Contubernium Auxilia Equites Triarii Principes Hastati Velites Katafrakt Vexillatio Praetoriaanse garde Militaire termen SPQR Phalerae Aquila Signum legionum Donativum Acies triplex Decimatie Winterkamp Zomerkamp
..Legioenen Legio I Germanica Legio I Adiutrix Legio I Italica Legio I Macriana Liberatrix Legio I Minervia Legio I Parthica Legio II Augusta Legio II Adiutrix Legio II Italica Legio II Parthica Legio II Traiana Fortis Legio III Gallica Legio III Augusta Legio III Cyrenaica Legio III Italica Legio III Parthica Legio IIII Macedonica Legio IV Scythica Legio IV Flavia Felix Legio IV Parthica Legio V Alaudae Legio V Macedonica Legio VI Ferrata Legio VI Victrix Legio VII Claudia Legio VII Gemina Legio VIII Augusta Legio IX Hispana Legio X Gemina Legio X Fretensis Legio XI Claudia Legio XII Fulminata Legio XIII Gemina Legio XIIII Gemina Legio XV Primigenia Legio XV Apollinaris Legio XVI Gallica Legio XVI Flavia Firma Legio XVII Legio XVIII Legio XIX Legio XX Valeria Victrix Legio XXI Rapax Legio XXII Deiotariana Legio XXII Primigenia Legio XXX Ulpia Victrix
..Marine Classis Misenensis Classis Ravennatis Classis Syriaca Classis Alexandrina Classis Mauretania Classis Germanica Classis Britannica Classis Pannonica Classis Moesica Classis Pontica
..Militaire rangen Tribunus Legatus Augusti pro praetore Legatus pro praetore Legatus legionis Praefectus Primus pilus Centurio Optio Decurio Aquilifer Tesserarius Cornicen Signifer Imaginifer Romeins legionair
..Wapens Handwapens Gladius Spatha Semi-spatha Hasta Pilum Slinger Zware wapens Stormram Ballista Katapult Lepelblijde Overige Lorica musculata Lorica squamata Lorica hamata Lorica segmentata Lorica plumata Cassis Scutum

Tribunus was de naam voor een aantal militaire of bestuurlijke functies in de Romeinse Republiek. Etymologisch stamde het Latijnse tribunus af van tribus ("stam") en betekende het letterlijk "hoofdman van een tribus", of in ruimere zin "(groeps)hoofd".

Koningstijd

In het Romeinse koninkrijk telde men drie tribuni die elk een van de drie oorspronkelijke tribi van het oude Rome (Ramnes, Tities en Luceres) aanvoerden in de strijd. De tribunus celerum was, aldus sommige historici, de aanvoerder van de celeres, de persoonlijke elitecavalerie van Romulus (Liv., I 59 ; Pomp., Dig. I 2 § 2.).

Republiek

Onder de Romeinse republiek kende men tussen 444 en 367 v.Chr. bijzondere tribuni militum ("krijgstribunen"), tribuni militum consulari potestate ("krijgstribunen met consulair gezag") genaamd, die konden worden aangesteld als staatshoofden in plaats van consuls.

De belangrijkste tribuni waren gedurende de republiek de tribunus plebis ("volkstribuun") en de tribunus militum. Terwijl er van de tribunus plebis twee verkozen werden, telde elk legioen zes tribuni militum waarvan één tribunus laticlavius en vijf tribuni angusticlavii. Deze tribuni militum stonden onder de legati maar boven de centuriones in het legioen (Varro, L.L. V 81; Cic., Cluent. 36.). Daarnaast kende men ook een tribunus aerarii ("schatkisttribuun"), een tribunus cohortis ("ruiterijtribuun"), een tribunus cohortis urbana ("stedelijke ruiterijtribuun"), een tribunus comitiatus (door de comitia verkozen tribunus militum), een tribunus militum a populo (door de volksvergadering verkozen tribunus militum), een tribunus rufulus (door de bevelhebber aangeduide tribunus) en een tribunus sexmestris ("zesmaandelijkste tribuun").

Keizertijd

In de keizertijd kende men naast de reeds tijdens de republiek bestaande tribuni ook de tribunus vacans (Laat-Romeinse tribunus zonder vaste taak) en de "terugkeer" van de tribunus celerum die nu de door de keizer benoemde aanvoerder van de cavalerie was.

Zie ook

• tribuun
• tribunal
• tribunaal

Externe links

• J. Lendering, art. Tribune, Livius.org, 2006.
• L. Schmitz, art. tribunus, in W. Smith (ed.), A Dictionary of Greek and Roman Antiquities, Londen, 1875, pp. 1148‑1152.