De Tachtigjarige Oorlog is een opstand en strijd in de Nederlanden (1568-1648, met het Twaalfjarig Bestand in de jaren 1609-1621). In de modernere geschiedschrijving wordt deze oorlog ook wel De Opstand of de Nederlandse Opstand genoemd.
De oorlog begon als opstand van het centrum van de Europese economie tegen het machtigste rijk in Europa, het Spaanse Rijk onder Filips II. Tijdens de oorlog ontstond in 1581 de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en werd zij een wereldmacht, vooral op maritiem gebied. In combinatie met de imperial overstretch van het Spaanse Rijk zorgde de zeemacht van de Nederlanden ervoor dat de Republiek het conflict, dat aanvankelijk meer op een burgeroorlog leek, kon overleven. De Republiek beleefde tijdens de zeventiende eeuw de Gouden Eeuw op economisch, wetenschappelijk en cultureel gebied.