Britse troepen laden een houwitser tijdens WO I
Oostenrijkse 305 mm houwitser in WO I
Een houwitser is een stuk artillerie, gebruikt vanaf de Eerste Wereldoorlog. Het is een vorm van krombaangeschut of worpgeschut genoemd, in tegenstelling tot vlakbaangeschut zoals het kanon, dat projectielen bijna horizontaal afvuurt.
Houwitsers kunnen projectielen tot 30 kilometer ver afschieten. Een voorbeeld van een grote houwitser is Dikke Bertha.
Etymologie van de naam[]
De naam houwitser is afgeleid van het Duitse woord Haubitze. Dit hebben de Duitstaligen overgenomen van het Tsjechische woord houfnice, dat slinger betekent. Het is, samen met dolk, trawant (handlanger, oorspronkelijk huursoldaat) en pistool een van de woorden uit de tijd van de Boheemse Hussietenoorlogen (vijftiende eeuw), die via het Duits in het Nederlands terecht zijn gekomen.Volgens de Engelse etymologie stamt het af van het Nederlandse houwitser. ("1687, via Du. houwitser (1663), Ger. Haubitze from Czech houfnice "a catapult," introduced to Ger. during the Hussite wars, 14c.")
Geschiedenis[]
De houwitser is aan het einde van de 19e eeuw ontwikkeld tot een wapen waarmee de vijand vanaf afstand kan worden beschoten. De houwitser wordt vooral aan het begin van een veldslag ingezet. Snel oprukkende aanvallende legers kunnen door de verdedigers met houwitsers worden bestookt, nog voordat deze hun stellingen hebben betrokken. Aanvallend kunnen houwitsers worden gebruikt om de stellingen van de vijand te beschieten, voordat tot de eigenlijke aanval wordt overgegaan.
Techniek[]
Een houwitser heeft een relatief korte loop of schietbuis (5 tot 15 maal het kaliber), waardoor de mondingssnelheid laag is. De lage mondingssnelheid resulteert in een kromme ballistische baan, waardoor het afgeschoten projectiel over hindernissen heen kan schieten. Houwitsers kunnen vijandelijke troepen vanaf grote afstand beschieten, over de eigen linies heen. Een nadeel is dat windrichting en windsnelheid de baan kunnen beïnvloeden, waardoor dit type geschut een aanzienlijke afwijking heeft. Een ander nadeel is dat men vaak geen direct zicht heeft op het doel, waardoor men moet vertrouwen op de aanwijzingen van waarnemers op kilometers afstand. In de geschiedenis zijn de eigen troepen regelmatig onbedoeld beschoten door foutieve (of foutief begrepen) aanwijzingen.
Pantserhouwitser 2000 van de Koninklijke Landmacht
Uitvoeringen[]
Een houwitser is een tamelijk groot wapen. Door de onnauwkeurigheid van het wapen moet de lading zwaar zijn, wat meestal het gebruik van een fors kaliber inhoudt.
Vroege houwitsers waren vast in vestingen opgesteld, of reden op speciaal voor dit doel vervaardigde spoorrails.
Moderne houwitsers zijn op pantservoertuigen geplaatst (men spreekt dan van gemechaniseerde artillerie), waarbij de schietbuis vaak eenvoudiger in de hoogte dan in de breedte kan worden gericht, dit in tegenstelling tot een kanon waarbij de volgorde van precisie precies omgekeerd is. Bevindt het geschut van zo'n voertuig zich onder pantser, dan noemt men het geheel een pantserhouwitser.