Het Heilige Roomse Rijk was een politiek conglomeraat van landen in West- en Centraal-Europa dat ontstond in 962 uit het oostelijke gedeelte van het Frankische Rijk, dat was opgericht bij het Verdrag van Verdun (843). Het Rijk bestond als centraal-Europese mogendheid in wisselende samenstelling en mate van samenhang 944 jaar, tot het werd opgeheven in 1806.
In de 15e eeuw werd de naam uitgebreid tot Heilige Roomse Rijk der Duitse Natie (Sacrum Romanum Imperium Nationis Germanicae in het Latijn) of Rooms-Duitse Rijk. Het Rijk werd 'Rooms' genoemd, omdat het werd ingesteld als voortzetting van het Romeinse Rijk. Dit werd door de toenmalige Westerse wereld gezien als zeer belangrijk, want christelijke profetieën (zie het Bijbelboek Daniël) hadden voorspeld dat de wereld na het vierde rijk (het Romeinse Rijk) zou vergaan. Het Byzantijnse rijk beschouwde zich al sinds de val van het Romeinse Rijk in 476 als voortzetting daarvan. Daarom hing volgens de Byzantijnen het voortbestaan van de wereld af van het voortbestaan van hun 'Romeinse'-Byzantijnse Rijk. De pretentie om het Romeinse rijk op te volgen speelde ook al een rol bij de kroning tot keizer van Karel de Grote in 800. Het adjectief 'Heilig' werd gebruikt om de nauwe band met de Rooms-katholieke Kerk aan te geven. In de 15e eeuw werd de term Duits eraan toegevoegd omdat destijds de meeste inwoners Duits als moedertaal hadden en de Duitse Habsburgers het definitief voor het zeggen kregen en de keizer leverden. Een bekend aforisme van Voltaire luidde dat het Rijk niet Romeins, niet heilig en evenmin een rijk was.