De haakbus was een primitief vuurwapen dat van de vijftiende - tot de zeventiende eeuw werd gebruikt. Het was de voorganger van de musket en was iets kleiner dan zijn voorgangers, zodat het gemakkelijker te dragen was. Het wapen werd ontstoken met een lont.
De haakbus bereikte grote bekendheid tijdens de Slag bij Pavia in 1525. De nederlaag van Franse ridders als gevolg van een kogelregen afgevuurd door haakbussen inspireerde andere legerleiders het wapen te gebruiken. Tot dan werden handbogen gebruikt. Hoewel de haakbus veel minder nauwkeurig was dan de handboog leverde het gebruik toch strategisch voordeel op: met een haakbus kon sneller achter elkaar worden geschoten.
Een andere overweging, van logistieke aard, is het feit dat het opleiden van boogschutters (zeker de superieure Engelse boogschutters) jaren duurt, terwijl het leren gebruiken van een haakbus slechts weken duurt.
In de 16e eeuw begonnen musketten de haakbus langzaam te vervangen, behalve in landen als Japan, waar het gebruik van vuurwapens sterk werd ingeperkt.