| 86 - 161 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Buste van Antoninus Pius | |||||
| Tijdvak | Adoptiefkeizers Antonijnse dynastie | ||||
| |||||
| Staatsvorm | principaat | ||||
| Caesar onder | Hadrianus (138) | ||||
| Persoonlijke gegevens | |||||
| Naam bij geboorte | Titus Aurelius Fulvus Boionius Arrius Antoninus | ||||
| Naam als keizer | Antoninus Augustus Pius | ||||
| Zoon van | Traianus Decius | ||||
| Geadopteerde zoon van | Hadrianus | ||||
| Vader van | Faustina de Jongere Galerius Antoninus | ||||
| Gehuwd met | Faustina de Oudere | ||||
| Portaal Romeinse Rijk - Keizers van Rome | |||||
Antoninus Pius (19 september 86 — 7 maart 161) was keizer van Rome van 138 tot 161 en lid van de invloedrijke Gens Aurelia.
Hij was een van de bekwaamste keizers uit de geschiedenis van het Romeinse rijk. Zijn lange regeringsperiode van ruim 22 jaar valt in de periode van de adoptiefkeizers. Het was een tijd van vrede en welvaart en het keizerrijk kwam tot grote bloei.
Antoninus Pius werd in het jaar 86 geboren als Titus Aurelius Fulvus Boionius Arrius Antoninus. Hij kwam uit een gerenommeerde familie uit Nemausus (tegenwoordig Nîmes). Na de dood op 1 januari 138 van Aelius Caesar, de beoogde opvolger, adopteerde Hadrianus op 25 februari de 52-jarige Antoninus als zijn zoon, zodat deze hem kon opvolgen. Voorwaarde was echter dat Antoninus de 17-jarige Marcus Aurelius en de 8-jarige Lucius Verus zou adopteren.
Antoninus heeft zijn titel Pius te danken aan zijn loyaliteit en zijn mildheid. Vlak na zijn benoeming tot keizer stond hij erop Hadrianus de eretitel Divus (god) toe te kennen. Aangezien de Senaat de laatste jaren niet op goede voet had gestaan met Hadrianus en dit voorstel oorspronkelijk afwees, dreigde een constitutionele crisis. Antoninus dreigde af te zullen treden als de Senaat zijn voorstel niet aanvaardde. Onder de indruk van zijn loyaliteit aan zijn voorganger en adoptieve vader gaf de Senaat uiteindelijk toe. Bovendien maakte hij indruk door hen die aan het eind van het bewind van Hadrianus ter dood waren veroordeeld, gratie te verlenen. Om deze redenen besloot de Senaat hem de titel Pius (de "Vrome") toe te kennen.
Beeld van Antoninus Pius in Nimes
Later stelde de Senaat voor de maand september naar Antoninus Pius te noemen (de maand juli was al genoemd naar Julius Caesar en de maand augustus naar keizer Augustus) vanwege zijn uitmuntend leiderschap. Hij weigerde deze eer echter pertinent en vanaf die tijd is dat soort voorstellen niet meer gedaan (op enkele tijdelijke pogingen na: zie bijvoorbeeld Commodus) en hebben alle maanden vanaf september hun oorspronkelijke namen behouden.
Antoninus Pius was gelukkig getrouwd met Faustina (Faustina de Oudere) om haar te onderscheiden van hun dochter Faustina de Jongere die later met Marcus Aurelius trouwde). Zij stierf echter vrij jong, reeds drie jaar nadat hij keizer was geworden, en Antoninus eerde haar door onder andere een grote hoeveelheid munten te laten slaan met haar portret.
Er is relatief weinig geschreven over deze periode omdat er vrijwel geen oorlogen waren, met uitzondering van enkele opstanden in Noord-Brittania. Naar aanleiding daarvan werd de muur van Antoninus gebouwd op zo'n 120 km ten noorden van de muur van Hadrianus. Er waren ook nog enkele problemen van kleinere omvang in onder andere Egypte, Judea en Mauretania.
De belangrijkste gebeurtenis uit deze periode is wel de viering van de 900e verjaardag van Rome. Deze wordt op grandioze wijze gevierd met activiteiten die plaatsvinden gedurende de jaren 147 en 148. Het hoogtepunt valt op 21 april 147. Er worden spektakels georganiseerd waarin veel wilde dieren voorkomen waaronder een aantal olifanten wel het meest indruk maken. Zij worden zelfs als symbool gebruikt voor de viering.
Reliëf op het voetstuk van de Zuil van Antoninus Pius dat de apotheose van Antoninus en Faustina laat zien, nu in de Giardino della Pigna in de Vaticaanse musea
In het jaar 161 stierf Antoninus Pius een natuurlijke dood op 74-jarige leeftijd in zijn paleis in Etruria. Sommige verhalen spreken over voedselvergiftiging door bedorven kaas, maar er is onvoldoende historisch bewijs voor deze bewering.
Antoninus werd opgevolgd door zijn adoptiefzonen Marcus Aurelius en Lucius Aurelius Commodus, die aanvankelijk samen regeerden.
| Belangrijkste leden van de Gens Aurelia | |
|---|---|
|
|
Munten met afbeeldingen van Antoninus Pius zijn zover teruggevonden als Oc-Eo.